گونئی آذربایجان حئکایه ادبیاتی

گونئی آذربایجان حئکایه ادبیاتی

حمید آرغیش - ین حئکایه و مقاله‌لری
گونئی آذربایجان حئکایه ادبیاتی

گونئی آذربایجان حئکایه ادبیاتی

حمید آرغیش - ین حئکایه و مقاله‌لری

ناخیشلی مندیل - حمید آرغیش

گؤووزون سون آیی ایدی. آذر آیی­نین شاختا و دونداریجی یئلی آرا وئرمه‌دن اسیر، گاهدان دا کوشولدایییردی. هاوانین یاخیجی و دونداریجی سازاغی اونون قالین و بوزمه­لی آرخالیغیندان بئله جانینی اسمه‌یه سالیر اوشودوردو اونو.. لاکین او، سویوق و سازاغی آلدیرمادان ایزلری زورلا سئچیله‌بیلن جیغیردا، آستا – آستا ایره­لی گئدیردی. گاهدان یئرده سورونن آیاقلاری جیغیرین ایری داشلارینا توخونور، اونلاری اطرافا آتیردی. او قاباغا یئیین گئتمه­یه جان آتیرسادا، یاشلی اولدوغو و قیچلارینداکی آرتروز خسته‌لیگی اونا بو ایمکانی وئرمیردی.  

بیردن یولون اورتاسیندا دایاندی.. باشین بیر آز قالدیردی، اوزاقلارا دیقتله باخماق اوچون ساغ الی ایله قالین چرچیوه‌لی گؤزلویونو یئکه و یاستی بورنو اوسته ترپتدی. سونرا اتک­سیز چنه­سی اوسته بیتن نئچه آغ توکو قاشییاراق:

- گلمه‌دیییم بو نئچه مدتده یوللار اوزانیب سانکی.. – دئیه دوشوندو. نئچه آن دایاندیغی یئرده ساکیتجه گؤزله‌ییب اطرافا باخدی.. اطرافیندا کیمسه یوخ ایدی. گیزملی بیر سوکوت هریانی آلمیشدی. نهایت روزگار الیله آلنینا قویموش قیریشلاری اوووب یئنی‌دن یولا دوشدو...

باشلاریندا قوزغونلار یووا سالمیش قلمه آغاجلاری، ایلک گؤزونه گؤرونن آغاجلار اولدو. ایره­­لی گئتدیکجه قلمه­لرین قورو بوداقلاری و نازیک – یوغون گؤوده­لری و نهایتده نئچه یئردن یارالی چومور و سوواقلی دیوارلار گؤزونه ده­یدی.

چوخ چکمه­دی کی اؤزونو دیوارلارین آراسیندا ، تای­لاری اوغورلانمیش لاکین چاتار ـ چاتار اولموش چرچیوه‌سی قالان قاپی­نین اؤنونده گؤردو. قاپی­نین آستاناسیندا دایاندی، نئچه لحظه اطرافینا باخدی. بیر گئنیش محوطه قاباغیندا آغیز آچمیشدی. محوطه­نین ساغ طرفینده گئنیش بیر یئرده خئیلک اوت – علف ایله قامیش بیتمیشدی. اوندان بیر آز آرالی چیی کرپیجدن تیکیلمیش بیر بینادان، اوچوب – تؤکولموش دیوارلار و آشاغی گلمیش تاواندان باشقا بیر زاد قالمامیشدی. تاوانین یوغون و دویونلو دیرکلری، یئره ساللانمیش و پَردی­لریله دامین کولشی محوطه­نین اورتاسیناجان سپه­لنمیشدی، سانکی یاخین مسافه‌دن بیری توپ گوللـه‌سیله بینایا وورموشدو.

- آی قوجا دونیا.!! بورادان چوخلارینی سون منزیله یولا سالیبلار.. ـ دئیه دوشوندو..  آمما ایندی بورانی...

سؤزون قورتارمامیش بوراخدی...

گیره­جک یئرین اوز به اوزونده، محوطه­نین دیوارلاری ییغیشیب داریسقال اولان یئردن اویاندا گؤرونن قبیر داشلارینا باخدی. تؤوشه‌دی. سونرا سورعتله او طرفه دوغرو گئتدی.

قارشیسینا چیخان ایلک قبرین یانینا چاتدیقدا، یئنه دایاندی. نئچه لحظه دوداق ­آلتی بیر زادلار اوخودو...

« آللاه هامیزا رحمت ائله­سین »، دئییب، قبیرلر آراسیندان اؤزونه یول تاپدی.

قبیر داشلارینین چوخو چاتلامیش، بعضی­لری ایسه یییه­لری کیمی تورپاغا دؤنموشدو. بیر چوخ قبرلرین ده، باش یازیلاری سیلینمیش، بدنلری چوخورا اوتورموشدو...

آخیردا توز – تورپاق اوستونو اؤرتموش بیر قبرین اؤنونده دایاندی. بیر قوروموش سؤیود آغاجی دا، او قبرین اوستونه باشین اَیمیشدی. سانکی او قبرین یییه­سی­نین قاباغیندا و اونون گؤردویو ایشلری قارشیسیندا اؤزون حقیر سانیب، اونا حؤرمت ائدیردی.

قبرین باش حیصه­سینده بیر ده‌میر چرچیوه ایچینده گونشین شوعالاری آلتیندا چوخ قالدیقدان سارالیب، رنگ روفو گئتمیش بیر عکیز گؤرونوردو.

او نئچه لحظه عکیزه زیللَندی . عکیز بیر گنج، حدودیله 20 یاشیندا اولان اوغلانا عائید ایدی.

« گؤرورسن! اؤز سؤزوم اوسته وارام.. دئمیشدیم سن شهید اولان گونون ایل دؤنوملرینده من هاردا اولورسام دا گله‌جه‌یم.. دوزدور قوجالمیشام.. ال آیاقدان دوشموشم.. آمما گلدیم.. یئنه ده گلجه‌یم!..»

یئره چؤمبه­لدی. سونرا دئدی :

بیر آی ایدی شهرده ایدیم... حتمن یادیندادیر باشیما نه گلیبدیر.. ـ کناریندا بیری وار و اونون سؤزلرینی دینلر کیمی دانیشیردی.. سانکی بیری اونون سؤزلرینی دینله‌ییردی.

 نئچه لحظه رنگی گئتمیش عکیزه باخدی..

کاش او گون من ده اؤله­یدیم.. آمما.. روزگار منی نه‌دن دیری ساخلادی؟! بو گونلری گؤروب آرتیق زجر چکمه‌ییمدن ذوق مو آلیر؟.. نه بیلیم.. فله‌یین قویروغو اوزوندور.. چوخ دولانیب دولاندیرار..

پالتوسونون جیبرلرین آرادی. آی – اولدوز نقشی اوستونده تیکیلمیش بیر مندیلی چیخاردیب، داشین توزلارینی سیلمه‌یه باشلادی. توز تورپاق سیلیندیکجه قبیر داشی‌نین قازیلمیش یازیلاری آیدین اوخونمایا باشلاندی: «وطن اوغروندا شهید ، ترخان ایلات. گونش ایلی1325.»

داشین اوستونده ساده‌جه بو نئچه کلمه یازیلمیشدی..

«چوخ ایستیردیم یئنه سنی گؤره­م.. قورخوردوم خسته­خانادا اؤلوب، سنی سون دفعه گؤره‌نمه­یم.. »

بیردن آغلاماغا باشلادی.. دیزه چؤکدو. اَللرین قبیر داشی‌نین اوستونه قویدو. باشین اَییب آلنین داشین اوستونه دایادی..

هئق.. هئق.. آغلاماق سسی قبریستاندا جینگیلدیردی..

سرین و شیدتلی اسن یئل یازدا بیتن اوت – علف­لرین نارین یارپاقلارین قوپاریب، اؤزو ایله آپاریردی. سؤیود آغاجی، قورو شوولارین اوینادیردی..

 

کنددن ائشیکده آغیر قارین ایچینده، اؤزون تک گؤردو. سورمه­یی خوتا بورونموشدو. باشیندا بیر قارا کئچی توکوندن توخونموش بؤرکو وار ایدی.  او سورعتله اوجالیغی دیزه قده­ر چاتان قارین ایچیندن ایره­لی گئدیردی. نئچه لحظه ایدی کی اصلی جادادان دؤنموش، « قارا آرخ» چایی­نین کناریندان ایره­لی گئتمه­یه بشلامیشدی. چایین اوردا اولدوغون بیلیر، آمما آخدیغینی گؤرموردو. سورعتله آددیم آتماغا چالیشیرسا دا، اوستونو قار توتموش چایین ایچینه دوشمک قورخوسو اونو احتیاط­لا داورانماغا مجبور ائدیردی. بیر کره ایلان وورموشلار کیمی گئری سیچراییب، خئیلک اوزون بوروق یول گئدندن سونرا یولونا داوام وئردی.

گون اورتا چاغی ایدی. آمما گوندن خبر یوخ ایدی. قالین بولودلار گؤیو توتموشدولار. نئچه لحظه ایدی کی باتی دان اسن سرین و دونداریجی یئل سورعتینه آرتیرمیشدی.. ساغدان - سولا، گئری دن اؤنه هریانی قار آلمیشدی. بئله نظره گلیردی کی یئره قالین و آغ بیر اؤرتوک سریبلر.

اوزاقدا قارتال داغلاری سیس ایچینده گیزلنمیشدیلر.. داغین یاماجلاریندا اوچوشان قوزغونلارین سس‌لری هردن چؤلون سوکوتونو پوزوردو.

هاوانین نه قدر و نئچه درجه شاختا اولدوغونو بیلمیردی لاکین بدنی­نین سوموکلرینه‌دک اوشومه­سیندن دویدو هاوا چوخ سویوقدو. او ایندییه­دک بئله بیر سویوق و شاختانی سئزمه­میشدی.

آغزیندان ائشییه گلن ایستی تؤوشه­یی، ایکی هفته­لیک ساققالی اوسته قیروو کیمی دونوب، آریق چنه­سینه یاپیشیردی.

اونون قارا و گئن شالواری اوسته، ساغ طرفده بیر «ناقان» گؤرونوردو. خئیلک زامان ایدی کی «قارتال» داغلارینا ساری آددیم آتیردی. عسکر پوتونلاری آلتیندا اَزیلن قارالار گروپ – گروپ سس وئریردی.

بیردن دؤنوب گئرییه باخدی. سونرا گؤزلرین اطرافینا دولاندیردی. ایزله‌نیب ایزلنمه‌دیگینی آنلاماق ایسته‌ییردی سانکی..

دوردوغو یئردن بیر اَیری ـ بوروق آیاق ایزلری آردیندان تکجه نئچه یئردن توستوسو بوروم – بوروم گؤیه قالخان کنده‌دک اوزانمیشدی.

کیمسه دالینجا گلن یوخ ایدی. او بونو آنارکن، یئنی‌دن قاباغا گئتمه­یه باشلادی. هردن باشین قاوزاییب، چن آلتیندا تکجه شبحی گؤرونن قارتال داغلارینا باخیردی. نئچه لحظه فیکره دالدی. بیردن الی­نین الجه­یینی چیخاردیب خوتونون جیبینه آتدی. آذر آیی­نین سرین یئلی شدتله الینه چالدی. بیر گیزیلتی الیندن بئینینه سیزلادی. نئچه قورو کیشمیش دنه­سی کئی بارماقلاری آراسیندان آغزینا آتیلدی. سونرا اَلجه­یین تاخیب آغزینداکیلاری چئینه­یه­رک، اَلین هوولادی. نهایت بوینونا دولاشمیش شالینی آغزینادک  یوخاری چکدی.

قیافه­سی اونو 25 – 30 یاشلی گؤستریردی. هاوانین سویوغوندان بورنونون اوجو قیزارمیشدی. نئچه لحظه ایدی کی قار یئنه ده یاغماغا باشلامیشدی. نارین قار سورعتله باش و چییینلرین آغارتدی. قارین هانسی طرفدن اوزونه چارپدیغینی آیدینجا قاورایانمیردی. سانکی یئل دؤرد طرفدن اسیر، قاری شیدتله اونون اوستونه چالیردی. آغزینین قیرووو گئتدیکجه چوخالیر سینه­سینه طرف ساللانیردی. او ائله او حالدا دوشونوردو :

« گرک قورد زاغاسیندان کئچم.. یوخسا بوردا کولک منی قویلایاجاقدیر !..» بورادا قار و بورانا باتیب قورتولمایانلارین حئکایه‌لرینی سیخ دویموشدور کندین آهیل‌لاریندان..

 - گرک اؤزومو « آغ داش » کندینه چاتدیرام.. یوخسا مندن قاباق ژاندارمالار چاتار « ترخان » - ی اؤلدوره­رلر.. گرک اونا دئیه­م کی ژاندارمالار گلیرلر..! گرک دئیه­م کی زامان دؤندو.. ائویمیز ییخیلدی.. گرک دئیه­م اؤزونو قوروسون.. دانیشا – دانیش ایره­لی گئدیردی.

 گاهدان دا حیرصله ناقانین دسته­سین سیخیردی. قارتال داغی­نین یانینا چاتاندا، نئچه لحظه دایاندی. داغ ووقارلا گؤیه باش قالدیرمیش، قار بوران ایچینده دئو هئیبتینی گیزلتمیشدی..

قار شیدّتله اوزونه چارپیردی. نئچه آددیم داغین ساغ – سولونا گئتدی. سانکی داغین بؤیرونده بیر ییرتیق تاپیب اونو آشماق ایسته‌ییردی.. اوشاقلیق چاغلاریندا دفعه‌لرجه بو اطرافا گلیب دولاشمیشدی. نئچه آددیم آشاغی یوخاری گئتدی. بیر کئچید اورادا اولدوغونو بیلیر لاکین تاپمیردی...

ـ بورالاردا بیر یئرده اولمالیدیر.. بورالاردادیر.. حتمن بورالاردادیر..

بیردن گؤزلری پارلادی – تاپدیم – دئدی.

بیر انلی و یئکه ماغارانین اؤنونده دایانمیشدی. ماغارادان قارانلیق ائشیگه سوزوردو! نئچه لحظه قارانلیغا زیللندی. بدنی­نین قارلارین سیلکه­دی. یئل سپه­له­ین قارلار باشی­نین اوستوندن آشیردی. دؤنوب گئرییه باخدی. گلدیگی یوللاری آیدینجا گؤره بیلمیردی. هله قار بوران اطرافی بورویوردو..

بیر ده اَلین کمرینه طرف آپاردی. ناقان اسلحه­سین چیخارتدی. لوله­سین قارانلیق ماغارایا طرف توتدو.

گوللـه آچیلماقلا بیر دهشتلی سس ماغارادا جینگیلده­دی. نئچه لحظه­یه‌دک گوللـه­نین سسی قولاقلاریندا زینگیلدیردی.

احتیاطلا سول الین دیوارا سورته­رک ایره­لی گئدیردی. ساغ الینده کی ناقانی قاباغا توتموشدو. بو یولو بیلیجی کیمی ایمکانی اولدوقجا یئیین ایره­لی گئدیردی. گؤزلری بیر زاد سئچمه­ییردی. آنجاق ائشیتمه دویغوسو ان یوکسک سویه‌ده آییق ایدی..  قولاقلاری هر بیر سسه قارشی ایتی‌لنمیشدی. آددیملاریندان سئوای باشقا بیر سس ائشیتمیردی.

اوزونه سرین بیر سازاق قارشیدان ده­ینده :

- دئیه­سن یئتیردیم – اؤزونه اومید وئردی.

ایره‌لی گئتدیکجه ماغارانین ایچینه اسن سرین یئل شیدتله­نیردی. ایشیغی گؤره­نده، قاچماغا باشلادی.. هله ماغارانین باشیندان کامیلجه ائشیگه چیخمامیشدی کی بیردن دایاندی. ساغ طرفینده بیر قارا حئیوان بیر داش اوسته دوروب، بلیرسیز بیر یئره باخیردی.

ناقانین لوله­سین حئیوانا طرف توتدو...

گوللـه آچیلماقلا قورد یئریندن سیچراییب، بیر بوغولتولو سسله داش اوستوندن قارلارین ایچینه دوشدو. او، قوردو سایمادان یولا دوشدو. هله اسلحه الینده ایدی. قار و بوران بیر آز آزالمیشدی.. دیقتله ایره‌لی باخدی.. نئچه یئردن اوجالان توستولری گؤردوکده، بیر گیزلی سئوینج اوره­یینی چولقادی. «یئتیردیم» دئیه قاچماغا باشلادی. هله نئچه آددیم آتمامیشدی کی، قیچی زویولده­ییب سورعتله آشاغی­یا طرف – بیر دره­جیگه – گئتدی. بیر نئچه لحظه قارا باتمیش حالدا حرکتسیز قالدی. سونرا اؤزونو اورادان چیخارتماغا چابالادی. نئچه یئردن داشلارا چارپان بده‌نینین آغریماسینی سایمادان قارلاری سؤکه ـ سؤکه اؤزونو کنارا چکمه‌یه گوجندی.. تؤوشه‌یه‌رک اؤزونو اورادان قورتاردی. یول گئدنده بیر قیچینی چکیردی، سانکی بتردن بورخولموشدو.. ییخیلدیغی یئره دؤنوب بیر آن باخدی. سانکی نه قده‌ر اوجالیقدان دوشدویونو آنلاماق ایسته‌ییردی.. بوینوندان آچیلیمیش شالی قالار ایچره قالمیشدی. شالی گؤتورمه­دن یولا دوشموشدو.

کندین پالچیق و چومورلو ائولری گؤزلری اؤنونده اویناییردی.

- داها یئتیردیم... ایندی ترخانا دئیه­رم اؤزونو قوروسون... ژاندارمالار گلیرلر...

کنددن هئچ بیر سس قالخمیردی. هر یانی سوکوت بوروموشدو. داها کولک ده اسمیردی.

بیردن کندین اورتاسیندان نئچه قورشون سسی قالخدی. نئچه ایت هورمه­سی آردیجا.. یئرینده دایاندی...

الین کمرینه طرف آپاردی. ناقان یوخ ایدی. اونو ییخیلاندا قالار ایچره سالمیشدی.. بیر داها نئچه گوللـه سَسی ده قالخدی. سرین بیر تَر آلنینا قوندو. اوره­یی بتردن چیرپینیردی. بیر دهشتلی قادانین اوز وئرمه­سین آنلامیشدی. بیردن اوجادان ـ سَسی داغلاردا جینگیلده­ین توپ کیمی ـ باغیردی :

- ترخان !!. ترخان!!

 

باشین قاوزادی.. اؤزونو ترخانین قبیری اوسته گؤردو. نئچه لحظه چاشمیش اطرافینا باخدی. سانکی هارادا اولدوغونو خاطیرلامیردی.. باشین ترپتدی. « هئق... هئق...» - آغلاماغا باشلادی.

- ترخان !. ترخان...

اوره­یی بتردن سیخینیردی... داغلارین آغیرلیغی آلتیندا قالمیشدی..

باشین آشاغی سالدی. آلنین قبیر داشی اوستونه قویدو :

اگر.. اگر من تئز یئتیرسه ایدیم.. حتمن سن ده دیری ایدین.. – آغلایا – آغلایا دئدی.

گؤز یاشلاری قبیر داشین ایسلادیردی..

نئچه لحظه ایدی کی قار یاواش – یاواش یاغیردی... بیر آن اَسن یئل الینده کی دستمالی گؤتوروب اؤزو ایله قلمه آغاجلارینا ساری آپاردی.

دستمال بیر بوتاغا ایلیشیب اوردا قالدی.

هاوا گئتدیکجه قارانلیقلاشیردی.

بیر حالدا کی قار، قوجا کیشی­نین اوستونو اؤرتوردو، قلمه آغاجی­نین باشیندا، آی ـ اولدوز اورتاسیندا اولان مندیل، بیر بایراق کیمی یئلین یاردیمی ایله قار و شاختانی سایمادان اویناییردی...

 

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد