قار ، قان ، بایراق - حمید آرغیش

(1)

گونش، ساریمتیل آمما گوجسوز ساچاقلارینی قات – قات گؤی اوزونو ساران بولودلارین آرخاسیندان «قورد بوغان» و «قمیش‌لی» دره‌لرینه زورلا سره بیلیردی.. هوندورلویو یئتمیش سانت، بعضی یئرلرده بیر مئتره‌جن ده چاتان قارین آلتیندان قول – قانادلارینی قاردان دیشاری چیخادان گوه‌ن، چؤل آغاج‌جیقلارین باشینداکی قار دنه‌لری اینجه اینجی‌لر تک پیریل – پیریل پارلاییردیلار. گئجه‌دن قارین یاغماسیلا باشلایان گوجلو، لاکین ایندی بیر آز ملایم‌لشن کولک، تزه قارلاری سوووراراق دره – تپه‌نین چالا چوخورلارینا دولدورودو. «خان‌ابدال» چؤل و دره‌سی آغ اؤرپه‌یینه بورونموشکن بزه‌نمیش بیر گلین تک جیلوه‌لنیردی. اوزاقلادا «چیلله خانا» داغی‌نین یاماجلاریندا اوچوشان قوزغونلارین سس‌لری هردن چؤلون سوکوتونو پوزوردو... «چیلله خانا» داغینین باشی بولودلار ایچینده گیزلی‌‌ایکن «قورد بوغان» دره‌سینه تزه‌جه گیرمیش یولچولاری ایزله‌ییردی.. اسکی‌لرده جیغیر کیمی گؤرونن لاکین ایندی آغیر قار آلتیندا باتان یولون کناریندا دؤرد پییادا دایانمیشدیلار. اونلار دایاندیغی یئردن آیاق ایزلری ایری – بویرو شکیلده تپه‌جیکلری آشاراق «داشلی یول»ا جان چکیلمیشدی.

  

شالوارینی جوراب آلتینا سالیب جورابلارینی چاتدیغی قده‌ری یوخاری چکن ایلقارعمی، ساغ الیله آتینین یده‌یینی توتموش حالدا، یوندان توخونموش شالینی آغزینا چکه‌رک گؤرونمز یولدان گؤزونو آییرمادان آرخادا گلن  دوستلارینا خطاب سسلندی:

ـ بو دره‌دن چیخساق یولوموز یاری اولاجاقدیر.. گئجه‌نی بو باییردا و سویوقدا قالماق ایمکانسیز دیر.. بیر آز  هیزلی ایره‌لی گئتسه‌ک قارانلیق دوشمه‌دن بلکه اؤزوموزو شهره چاتدیرا بیلدیک.. ».

نئچه آن دایاندی، لاکین سؤزونون داوامینی توتدو: «آتلاریمیزی الدن وئرمه‌سه ایدیک ایندی چوخدان بو دره‌نی آشمیشدیق.. ایندی دؤرد آتدان ساده‌جه ایکیسی قالیر.. آتلارین بیری ده آریق یابی دیر.. ایکی نفری داشیماغا گوجو یئتمز..» 

گؤرونوشده گئییملری دیگرلریندن چوخ فرقلی اولمایان لاکین سسیندن قادین اولدوغونو بللی اولان یولچولارین بیری:

ـ او جسدلری اورادا می بوراخاجاییق؟! ـ دئیه سورو وئردی. ـ 

ایلقارعمی گئری دؤندو؛ نئچه لحظه او قادینا و آیاقلاری اوسته دایانماقدا زورلانان و ائله بو اوزدن قادینا سؤیکه‌نن «حیدر»ه باخدی. سونرا بیر سؤز دئمه‌دن دایاندیقلاری یئردن گلدییی یولا گؤز دولاندیردی، نهایت سؤزونون کیمه خیطاب اولدوغو بللی اولمادیغی بیچیمده پیچیلدادی:

ـ «اونلار کیم ایدیلر؟!. ».

نئچه لحظه سوسدو. «اونلار»ین کیم اولدوغونا دایر دوشونجه‌لرینی قاورامایا باشلادی:

ـ «کنددن چیخاندا آرخامیزجا گلن کیمسه یوخ ایدی.. اصلن کیمسه بیلمیردی کی بیز یولا چیخاجاییق!.. کیمسه ایله ده بو حاقدا دانیشمامیشیق.. اسکندر خانین آداملاری اولا بیلرمی؟!!! اونلارسا هارادان بیلمیشلر؟!! قاچقین ژاندارمالار ؟!! بو سون گونلرده بیر نئچه‌سی داغ – داشا قاچقین اولموشلار.. اونلارسا او زامان اونلارا کیم خبر وئرمیش؟..»

چئشیدلی سورولار، جاوابسیز سورغولار آراسیندا نئچه لحظه چابالادی.. نهایت بو سورولاری بیر کنارا بوراخیب، او قادینا خطاب:

ـ « ترلان باجی!.. وضعیتیمیز چوخ یاخشی دئییل. هامیمیز یورغون و یوخوسوزوق.. پئشیمیزدن گلن‌لری هئچ بیلمه‌ییریک کیم ایدیلر.. چؤله چیخدیقدان هئچ ایستی بیر ایستیکان چای یا سود بوغازیمیزدان آشاغی گئتمه‌ییب.. بیرده سنین ارین یارالیدیر.. ایندی آیاقلاری اوسته زورلا آددیملاییر. کیم بیلیر ایره‌لی‌ده نه بیزی بیکله‌ییر.. سیزی بورادا بوراخیب بیر داها گئری دؤنمک هئچ بیر آغیللی ایش دئییل...»

ترلان نئچه لحظه ارینین اوزونه باخدی. اونون ساغ چییینی اوسته پالتاری قانلی و لیجیقلی کیمی ایدی. هاوانین سویوقلوغوندان دیشاری سوزه‌ن قان دونموش و قیروولانمیشدی. نئچه دقیقه ایدی کی باغلادیغی دستمال قانین آخماسینی انگل‌له‌میشدی.

ـ «هر حالدا اونلاری چؤل قورد – قوشلاری ییرتمادان ویا اوستلرینی قار اؤرتمه‌ده‌ن یوخلاساق یاخشی دیر.. سیلاحلار و فیشنگ‌لرینی آلمالی‌ییق.. ژاندارمالارین بللی سیلاحلاری واردیر ژاندارمالارسا او زامان بو وضعیتی داها درین اینجلمه‌لی‌ییک. منجه اونلارین  کیم اولدوقلارینی بیلمه‌ک اؤنملی دیر... شهره چاتساق بو خبر اؤنملی اولا بیلر..»- ترلان اؤتکملی بیر بیچیمده دانیشیردی.. نئچه لحظه سوکوت اورتامی قاپسادی.

ایلقار عمی اوره‌یینده اونو تصدیق ائدیردی. اونون هوشلو و ذکالی بیر قادین اولدوغونو بیلیر بو یولا چیخماقدان اونور دویور، اونا گووه‌نیردی. آنجاق بو دورومدا نه ائده‌جه‌یینه دایر قطعی بیر قرار وئره بیلمیردی. هامیدان یاشلی اولدوغو اوچون بو گروهون باشچی‌سی کیمی گؤروردو اؤزونو.. مسئولیت دویغوسو هئچ قرار وئرمه‌دن اوزون – اوزون دوشونمه‌یه سوروکله ییردی اونو..

توغرول اوجا بویلو، قالین گؤوده‌لی بیری ایدی. او بیر کناردا دایانمیش و ساکیتجه بونلارین دانیشقلارینی دینله‌ییردی.. باش و اوزونو یون و ایستی پالتارلارین ایچینده گیزلتدییی اوچون ساده‌جه ایری و پارلاق گؤزلرینی گؤرمک مومکون ایدی. او کهربا رنگلی آتی‌نین جیلووونو سرت توتموش حالدا، گاهدان اونو تومارلاییردی..

اوزاقلاردا قوزغونلارین سسی یئنه اوجالمیشدی.

 ایلقار عمی هله سوکوت ایچینده ایدی. قطعی بیر قرار وئرمه‌میشدی کی، توغرول اللرینی آغزینین ایستی تؤوشه‌ییله ایسندیردیکدن سونرا آتین چکیب گئری دؤندو، آتین بئلینه سیچرادی. ائله او آن ایلقارعمی اونا سسلندی:

ـ « بو ایشی تک باشینا حل ائتمک می ایسته‌ییرسن؟! بو هئچ دوغرو ایش دئییل. بیری سنله برابر گلمه‌لی دیر.. بیر داها سیلاحلی توققوشما چیخسا..!!»

توغرول اوزونه ساردیغی شالی بیر آز آشاغی چکیب  اونون سؤزونو کسه‌رک دئدی:

- « ایلقار عمی! داریخما.. من موغایاتام.. هر حالدا بیری بو ایشی حل ائتمه‌لی دیر..» سسیندن گنج اولدوغو بللی ایدی - « ترلان باجی دئمیشکن اونلارین کیم اولدوقلاری اؤنملیدیر.. هابئله بو زامان آذربایجان اوچون بیر سیلاح بیر عسکر دئمکدیر.. وطن عسکری.!  بو اوزدن سیلاحلارینی آلمالی‌ییق. سیز ایسته‌رسه‌نیز ایره‌لی گئتمه‌یه داوام ائدین.. گولناز باجی دا سیزینله دیر. او باجاریقلی بیر آتیجی دیر.. من ده بو اطرافا بیر گؤز آتیم سیلاح و قورشونلارینی آلدیقدان سونرا سیزه چاتارام .. شهرین یولونو دا کی بیلرم.. »

سسینده اؤتکملیک دویولوردو.. اینانجلی و کیشی‌سل بیر خاراکتئره مالیک اولدوغو دوشونولوردو.. توغرولو گؤره‌ن هر بیر کیمسه ایلک باخیشدا اونون اوزو دولو، ایتی باخیشلی و قارتال بورونلو اولدوغو آنلاییردی..

ایلقارعمی نئچه لحظه اونا باخدی.. نه دئیه‌جه‌یینه دایر بیر سؤز تاپا بیلمیردی. بیر آن سوکوت ایچینده قالدی. نهایت راضی‌لیق وئردی:

ـ هر حالدا چوخ موغایات اول ـ دئدی. «داغلاردا قاچقین ژاندارمالار و خانین آداملارینا راستلاشماق هر آن مومکوندور.. هابئله حیدر یارالی‌دیر.. بورادا سنه هر آن احتیاج دویا بیله‌ریک.. چؤل و یابان حئیوانلاردان دا اؤزونو قورو... »

ـ «توغرول اصلان کیشی‌نین اوغلودور...!!» ـ گولنازین سسی ایدی. «توغرول هارایا گئدیر کی!.. نئچه اؤلو آدامی سویماغا گئدیر.. اونو اصلان کیشی یئتیشدیریب.. نه ائده‌جه‌یینی یاخشی بیلیر.. هابئله بورادا یارالی یولداشیمیز وار.. اونا دیقت وئرمه‌لی‌ییک..  اونو تئزلیکله بیر پناهگاها چاتدیرمالی‌ییق..».

باخیشلار یئنه حیدره ساری دؤندو.

حیدرین دوداقلاری گؤیره‌میش و اوزو قوروموش کیمی گؤرونوردو... سوموکلرینه‌جن ایشله‌ین سازاق اونو داها بی‌تاب ائتمیشدی. 25- 30 یاشلاریندا ایدی.. بورنوندان آخان سو نازیک سبیل‌لری اوسته دونموشدو.. اونون اوزونده نادینج‌لیک و آغری گؤرونوردو.. آغیر ـ آغیر تؤشه‌ییردی..

ـ منی چوخ دوشونمه‌یین.. ـ حیدر اینله‌یه‌رک دئدی. یارام چوخ درین دئییل. قورشون چینیمده قالمالییب. داها آغرینی چوخ بیلمیرم.. نه‌دنسه چوخ یاتماغا ماراقلی یام..

حیدرین ائشی ـ ترلان ـ برنو سیلاحینی بئلینده برکیده‌رک ائشیندن سرت یاپیشیب دئدی:

ـ بیر آز داها بوردا دایانماق چوخ فایدالی اولا بیلر...  توغرول گلینجه حیدرین یاراسینی بیر داها یوخلاییب برکیده‌‌رم .. سیزده بیر آز دینج آلین..

ـ «او سیلاحلار اولماسایدی گئری دؤنمه‌یه هئچ راضی اولمازدیم.» ـ گولناز دئدی ـ «ایندی بیزه بو زاماندا او سیلاحلارا داها آرتیق نیاز واردیر.. بیلیرسیز آزادلیغیمیزی قوروماق اوچون هامی سیلاحلانمالیدیر.. ایندی بیر ایکی سیلاح یانی بیر ایکی یئنه عسکر.. بو ایسه گوجلو اولمامیزی ساغلار..»

ـ «بیر آز آشاغیدا مئشه‌لیک وار.. مئشه‌لییین کناریندا کولوخ لار وار.. » ـ ایلقار عمی سسلندی. «بورا دوزه‌نگاه دیر.. بورادا داینمامیز احتیاط‌سیزلیق دیر. اورایا سیغینا بیله‌ریک.. بلکه اود دا یاندیردیق..».

ایلقار عمی حیدرین قولونو بوینونا سالاراق اونو توتدو. ائله او آن گولنازا خیطاب سسلندی:

ـ «سیز آتین جیلووون توتون.. بو وضعیتله بو کیشی‌نی آتا میندیره بیلمه‌ریک. آت اونو چالخالارسا یاریسی آچیلار.. قانی دوردورا بیلمه‌ریک.»

حیدر بیر قولونو ایلقار عمی‌نین بوینونا دیگر قولونو قادینینا سؤیکه‌ندیره‌رک ایره‌لی گئتمه‌یه چالیشیردی.. ائله او آن گؤزلرینی آچیق ساخلاماغا چالیشیردی.. یاتماغا چوخ کؤنوللو ایدی. تام دویغولاری چؤکموش حالیندا ایدی. بلیرسیز بیر سیزیلتی سوموکلرینی اوخشاییردی.

بیر حالدا کی گؤی اوزونو قات ـ قات ساران بولودلار گئت ـ گئده قارالیردی ایلقار عمی اؤز کیچیک دسته‌سینی مئشه‌لییه طرف آپاریردی. بو آرادا توغرول اونلارین ترسینه هر آن آتشه حاضیر توفنگینی سرت سیخاراق آتی ایله گئری دؤنوردو.