گنج عسگر - حمید آرغیش

(21 آذر شهیدلرینین خاطیره‌سینه سونولور)

اول آخشام ایدی. آذر آیی‌نین سون گونلریندن بیریدی. نئچه گون ایدی آرا وئرمه‌دن قار یاغیردی. پالچیق و چامور مؤهره‌لردن تیکیلمیش کندین ائولری آغیر قار آلتیندا قالمیشدیلار. کوشولتویان و سوسماق بیلمه‌یین یئله قارشی ائولردن دیشاری چیخانلار اولدوقجا آز گؤرونوردولر...

کندین مئیدانچاسیندا گئت – گل اولدوقجا چوخ آز گؤزه چارپیردی. مئیدانچانین قوزئی طرفینده داخما شکلینده اولان هیسلی- بیتلی قارانلیق توکانلاردا دا سوسقونلوق، ساکیتلیک گؤرونوردو.. توکانلاردان بیر آز آرالی مئیدانین گون دوغان طرفینده بیر بینا دیگر بینالاردان بیر آز آرالی یئر آلمیشدی. بینانین قاپی‌سینین باشیندا قار و بورانی سایمادان، اورتاسیندا آی- اولدوز ناخیشی اولان بایراق هر لحظه شیدتینه آرتان و داها دوغروسو قاسیرغا حالینی آلان یئلین یاردیمی ایله دورمادن اسیردی.. بینانین تاختا قاپی‌سی چوروکلوکدن چاتار چاتار اولموشدو. شوشه‌لری یئرینه آغ نایلون چکیلمیش کیچیک پنجره‌دن ساریمتیل بیر ایشیق دیشاری سوزوردو. یاپی‌نین دامیندان ایسه آغ توستو بورام – بورام گؤیه قالخیردی..

بینانین تاختا قاپیسی بیر جیریلتی سسیله آچیلدی. اوجا بویلو، آلنی آچیق، گؤوده‌لی و بیغ‌لاری تزه ترله‌میش بیر گنج دیشاری چیخدی. اینینده‌کی آلا – بولا رنگده اولان عسکر پالتارلاری اونا آرتیق بیر ووقار و اؤتکم‌لیک باغیشلامیشدی. کمرینده‌کی ال بومبالار و بئلینه سارمیش فیشنگ قاتاری مشروطه دؤنمی‌نین گنج مشروطه‌چی‌لرینی جانلاندیریردی.
کؤنولدن آنا یوردا خیدمت ائتمک ایسته‌ین و بو اوزدن عسکر پالتاری گئیه‌ن «سونجاق» آلتی آی ایدی او کنده آذربایجان میللی حکومتی طرفیندن قیزیل باش سئچیلمیشدی. «سونجاق» نئچه لحظه اطرافینا گؤز دولاندیردی. مئیدانچایا آچیلان کوچه‌لرین گیریشلری هر دفعه‌کیلردن داها ساکیت و سوسقون گؤرونوردو..
ـ «قار بوران بتر جاماعاتی سیخیشدیریب.. جاماعات ائولره چکیلیب..» - دوشوندو. نئچه لحظه بوش مئیانچایا و مئیدانچانین گیریشلرینه باخدی... سونرا ایلک گلیشینی بو کنده خاطیرلادی. میئدانچا جاماعاتلا دولو ایدی.. شن‌لیک و بایرام کیمی ایدی هر یئر.. جاماعات اؤز میللی حکومتینی قوردوغو اوچون بایرام ائتمیشدیلر.. جاماعات ارباب‌ و خانلارین اللریندن قورتولدوقلاریندان دانیشیردیلار. آنا دیللرینده مکتب‌لرین آچیلماسیندان و اؤلکه‌نین آباد اولاجاغیندان.. او گونون یاشیل و پارلاق صحنه‌لری گؤزو اؤنونده جانلانمیشدی.. «سونجاق»ین دوداقلارینا گولوش قوندو. دؤنوب بایراغا باخدی. نئچه لحظه گؤزلری اوندا تیکیلی قالدی. بایراق همیشه‌کیلردن داها سئویلمی نظرینه گلیردی...
بیر آن نئچه قورشون سسی یاخیندان قالخیب، کندین سوکوتو پوزلدو. «سونجاق» سورعتله گئری دؤندو. نئچه آتلی مئیدانا گیرمکده ایدیلر.
ـ ژاندارمالار؟!!.. یئنه دؤوران دؤندومو؟! ـ تعجوبله اؤزوندن سوردو..
«تهران قوشونو آذربایجانا هجوم ائتمه‌یه حاضیرلیک گؤرور..» نئچه گون ایدی کی شهردن گلن قارا خبرلری ائشیتسه‌ده اینانماق ایسته‌میردی..
«سونجاق» الینی بئلینده‌کی بئش آچیلانا طرف آپاراراق سورعتله یاپی‌نین ایچینه داخیل اولدو.. آتلی‌لار کئیدانن اورتاسینا چاتا ـ چاتماز آتلاردان دوشه‌رکن اؤزلرینی قار ایچینه سالدیلار. قارین اوجالیغی یاریم مئتره‌جن چاتیردی..
یئنه قورشون سسی قالخدی. کندین نئچه ایتی او سسلرین آردیجا هوروشدو.
«سونجاق» اوتاغین دووارینا آسیلمیش «برنو»سونو اله آلیب پنجره‌نین آیاغیندا اؤزونه یئر توتاراق توفنگین لوله‌سینی نایلونلو پنجره‌دن ائشیگه اوزاتدی. قیافه‌سی توتولموش و پوزغون ایدی. ایری گؤزلری قان چاناغینا دؤنموشدو.. ژاندارمالاری گؤره‌ر ـ گؤرمز اسکی آجی خاطیره لر یادینا دوشدو. ژاندارمالارین قولدورلوقلاری، اؤلکه پوزغونولوقلاری و جاماعاتا روا قیلان زورلوقلار بیر آن گؤزو اؤنوندن چکیلمیردی.. دیشلری آلت دوداغین سیخیردی..
پنجره‌یه ساری آتیلان نئچه قورشون نایلونلاردان کئچیب، پنجره‌دن بیر آز آرالی اولان ماسانین وسایط‌لرینی اطرافا سپه‌له‌دی.. «سونجاق» باشینی گئری چکدی..
دلیک ـ دئشیک پنجره‌دن هاوانین سویوقلوغو اوتاغا دولوردو..
«سونجاق» قاپی‌یا آستا ـ آستا یاناشان ژاندارمانی هدفه آلمیش، گودوردو. ژاندارم پنجره‌یه ساری آچیلان قورشونلارین حمایه‌سیله قاپییا طرف سورونوردو. «سونجاق» بیر آندا باشین دیشاری چیخاردیب بیر گؤز قیرپیمیندا ژاندارمانی هدفه آلیب، آتشه توتدو. ژاندارما بیر باغیرتیلا سورونمکدن دوشدو..
اوتاغین بیر بوجاغیندا قورلو اولان کؤمور سوباسی‌نین بوروسو نئچه یئردن دلینمیشدی. قورشون و باریت قوخوسو هاوایا یایلان کؤمور بوروسوندان سیزان توستویله قاریشیب اوتاغین هاواسینی داها آغیرلاشدیریردی. دیشاریدا ژاندارمالار بینانی چئوره‌یه آلمیشدیلار. «سونجاق» دیقتله ژاندارمالارین حرکتلرینی ایزلیر، اونلارا قارشی تئز ـ تئز یئر ده‌ییشدیره‌رک آتش آچیردی.. ایندی‌یه‌دک ژاندارمالارین اوچونو اوخلامیشدی..
ـ اون نفره یاخین اولارلار..
«سونجاق» اؤزویله دوشونه‌رک بئلینده‌کی بوش فشنگ قاتارینی یئره سالدی. ژاندارمالار آرا وئرمه‌دن گولـله آتیردیلار..
توستوله‌ین سوبانین ایستی‌سی دویولموردو، اوتاغین هاواسی دیشاری کیمی سوپ – سویوق اولموشدو.
بیردن بینایا آتیلان قورشونلارین سسی کسیلدی. بیریسی اوجادان باغیردی:
ـ ایه تسلیم اولسان دیری قالاجاقسان.. توفنگین ائشییه آت.. الاحضرت هامینی باغیشلاییر.. اللرینی باشین اوستونه قوی دیشاری چیخ.!!
نئچه لحظه سوکوت پوزولمادی..
«سونجاق» گولومسه‌یه‌رک دوداق آلتی پیچیلادادی::
ـ تسلیم اولماق؟!! ضعیف اینسانلار تسلیم اولار.. گوجلولر و اینانجیل اینسانلار هپ دایانار و دیره‌نر.. اؤلمک بوگون پاییمسا وطن اوغروندا اولمالیدیر.. اؤلمک وار دؤنمک یوخ..
نئچه آن ایدی کی یئلین کوشولتوسو کسیلمیشدی. «سونجاق» قارین ایشیغیندا زوراکی ژاندارمالارین حرکتلرینی گؤره بیلیردی.. نئچه ژاندارما جسدی بینادان آرالی اورادا ـ بورادا قار اوستونده گؤرونوردو. ژاندارمالارین بیری اولدوقجا بینایا یاخینلاشمیشدی. «سونجاق» بینایا یاخینلاشان ژاندارمانی اونون پنجره‌یه ساری چیرتیلدایان بیر زادی توللادیغی آن گؤره بیلدی.. بیر قورشون اونا ساری آتدی. آتیلان قورشون ژاندارمانین تام آلنینین اورتاسیندان توتدو.. «سونجاق» باشین گئری چکدی.. ائله او آندا دهشتلی و توک اؤرپه‌دیجی بیر سس پنجره‌‌نی سؤکوب اوتاغین بیر طرفینه توللادی.. قار و پالچیق هریانا سپه‌لندی.. «سونجاق» آرا وئرمه‌دن اؤسکوره‌رک بوغازینداکی دومان و توستونو دیشاری چیخارتماغا چالیشیردی.. گؤزلری اطرافی گؤرموردو.. ائله او آن دوشونوردو:
ـ ایه آتیلان ال بومباسی ائشیکده یوخ اوتاغین ایچینده پارتلاسایدی ..
بو دوشونجه ‌ایله آیاغا قالخیب تپیکله قاپینی آچیب، بیر ماغاللاقلا اؤزنو ائشیگه آتدی.. ائله او آن بیر ال بومباسی اوتاغین ایچینه دوشوب هریانی ویران ائتدی.. نئچه قورشون ایسه آچیق قاپیدان ایچری سوخولدو..
قارین سرین‌لیگی «سونجاق» اوزونه توخونارکن اونون ایچری آلاوون بیر آز سؤندوردو. نئچه قورشون «سونجاق»ا ساری آچیلدی.. گوللـه‌لرین بیری اونون باشینین توکلرینی اوخشایاراق یئره توخوندو. آما بیر قورشون ساغ قیچی‌نین بالیق اتینه ده‌یدی. آغری قیچیندان بئینیه سیزلادی. آما سایمادان اویان ـ بویانا سورونن نئچه ژاندارمانی آتشه توتدو..
کندین جاماعاتیندان یاردیما گلن کیمسه یوخ ایدی. هله خان و ژاندارمالارین قورخوسو اونلارین جانیندا ایدی....
ژاندارمالار «سونجاق» ا یاناشیردیلار.. «سونجاق» ایلان چالمیشلار کیمی چئوره‌سینه بورولور هریانی آتشه توتوردو.. بیر قورشون داها توخوندو اونا.. بؤیرو پارتلامیش قان قارلاری بوریوردو.. «سونجاق» اینله‌ییب ساکیت و حرکتسیز قالدی.. توفنگی بارماقلاری آراسیندان قار اوسته زویوشدو. «سونجاق» ایچریسی پارتلامیش بینادان نئچه مئتر آرالی قارلار اوسته حرکتسیز قالمیشدی. گؤزلرین زورلا آچاراق بینایا ساری باخدی. بینانین باشیندا قار و قورشونو سایمادان اوچ رنگلی بایراق دالغالانماقدایدی.
دیری قالمیش ژاندارمالار نئچه لحظه ساکیتجه گیزلندیکلری یئرده دایاندیلار. قورخوردولار هر آن باش قالدیردیقدا بیر قورشون آلینلاریندان توتسون.. سونرا قورخا ـ قورخا و چوخ احتیاطلا آیاغا قالخدیلار.. «سونجاق»ین کناریندا توپلانان ژاندارمالارین بیری آیاغین اونون بئلینه قویاراق:
ـ گنج اولدوغو اوچون یاخشی گوللـه آتماق باجاریردی ـ دئدی.
ـ آنجاق بیزدن چوخ قیردی..ـ دیگر ژاندارما دئدی.
سونجاغین بؤیرونده اولان ساغ الی‌نین بارماقلاری بیر آز ترپندی. بیر «چیق!» سسی قالخدی.
ژاندارمالار اونون بئلینده‌کی بئش آچیلانا باخیردیلار. ایکی اوچ ثانیه اؤرتدو.. دهشتلی و توک اؤرپه‌دیجی بیر سس مئیدانی بورودو. سانکی عثمان توپو آچیلمیشدی.. اود و توستو بیر آن هاوایا قالخدی.. سونجاق و ژاندارمالارین بده‌نلری‌نین تیکه پارچالاری قارلار اوسته سپله‌نمیشدی..
او پارتلاییش سونجاغین کمرینده‌کی ال بومبالاریندان ایدی.